Noel gülü (Helleborus orientalis Lam.)

Prof. Dr. Prof. Dr. Rahim Anşin

Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Dendroloji ve Doğa Koleji Ekoloji Danışmanı

Botanik Özellikleri: Çöpleme otu, bohçaotu ve danabağırtan gibi adlarla da bilinen noel gülü 60cm boylarında, yapraksız gövdeli, yapraklar rozet şeklinde gövdenin dip kısmında yer almakta olup, herdem yeşildir. 7-10 adet yaprak vardır. Yaprakları dar eliptik şekilli ve kenarları kaba dişlidir. Çiçeklerin çanak yaprağı yeşilimsi beyaz bazen soluk kırmızı renkte, yumurtamsı, 20-30mm, meyve folikül tipte kuru meyve 20-25mm, bir köşesinde gaga şeklinde tipik bir çıkıntı bulunmaktadır. Tohum sayıları genellikle 6’dan fazladır. Erken, Mart-Mayıs ayları arasında çiçeklenmektedir. Çalılıklarda, gürgen ve kestane orman altları ve açıklıklarında, Karadeniz sahil kesimlerinde fındık bahçeleri ve hendek kenarlarında bulunur. Öksin kökenli bir bitkidir. Ülkemizde özellikle Karadeniz orman alanlarında 1-1200m yükseltiler arasında yayılır.

Kullanım Özellikleri: Tüm organları zehirlidir. Ancak en yüksek toksin yumru biçiminde köklerindedir. Glikozitler, helleborin ve helleborein içerir. Tıpta uyuşturucu, lokal uyarıcı ve kalp hastalıklarının tedavisinde kullanılmaktadır. Hippokrates ve Dioskorides gibi ünlü bilim adamları bu bitkiyi birçok hastalığın tedavisi için önermişlerdir. Özellikle çocukların barsak kurtlarını düşürücü ve sara gibi beyinsel hastalıklar için narkotik etki yaparak tedavi edilmektedir.

Yayılışı: Türkiye, Yunanistan ve Kafkasya.

Bu yazıda tanıtılan noel gülü bitkisi, metin içinde de belirtildiği gibi çok zehirli bir bitkidir. Verilen bilgiler tamamen halkımızı bilgilendirme amaçlı olup, bir reçete niteliği taşımaz. Yazarın ve yayınevinin bu konularda oluşabilecek herhangi bir olumsuz vakalarda hiçbir yükümlülükleri yoktur.