Kara Mürver (Sambucus nigra L.)

Botanik Özellikleri: Boylu çalı ya da 4-10m boylarında kısa boylu bir ağaçtır. Dallarında kahverengi lekeler bulunur. Sürgünlerin yumuşak ve süngerimsi özleri vardır. Yaprakları bileşik tipte, kötü kokulu, karşılıklı dizili, 1-4 çift yaprakçıktan oluşmaktadır. Yaprakçıklar yumurtamsı, mızrak ya da bazen eliptik şekillerdedir. Ebatları 3-12 x 3-6cm, kenarları dişli, alt yüzlerinde damarlar boyunca dağınık tüyleri vardır. Çiçekleri kurullar halinde ışınsal yapıda ve tepeleri yassıdır. 10-12cm çapında iri çiçekler krem rengindedir. Meyveleri sulu, küremsi, 6-8mm çapında ve olgun evrede siyahımsı-mor renklidir.

Kullanım Olanakları: Öncelikle kara mürver bitkisinin kabuk, yaprak, meyve ve kökleri zehirli alkoloidler içerdiğinden doğrudan halk ilacı şeklinde dahilen asla kullanılmamalıdır. Tıpta yaprakları, soymuk dokusu, meyve ve çiçekleri kullanılır. Yaprakları glikozit, sambunigrine, esans, malik ve valerik asitler, karotene ve C vitamini içermekte olup, kabızlık giderici ilaç yapımında kullanılır. Soymuk dokusu ise sambucin, reçine, sambucigrine ve potasyum nitrat içermekte olup, idrar söktürücü ve müshil olarak kullanılır. Meyveleri glikozit, sambunigrine, C vitamini, şeker, asetik, malik ve tartarik asitler içermekte olup, kan temizleyici, kabızlık giderici, ağrı kesici ve idrar söktürücü ilaçların terkibinde kullanılır. Son olarak çiçekleri de sambucin, sambucigrine, esans, tanen ve reçine içermekte olup, endüstriyel alanda önemli bir esans hammaddesidir. Ayrıca besin ve şarap ürünlerine koku vermektedir.

Yayılışı: Kara mürver Türkiye, Avrupa ve Kuzey Amerika’da doğal olarak yayılış göstermektedir. Türkiye’de tüm Karadeniz bölgesi özellikle Doğu Karadeniz’de dikkati çekmektedir. Burada çalılıklarda,  Doğu Ladini ve Kayın ormanları altlarında, açıklıklarda ve kenarlarında bulunur. 1-1800m yükselti basamaklarında yayılır.

Bu yazıda tanıtılan Kara mürver bitkisi, metin içinde de belirtildiği gibi zehirli bir bitkidir. Verilen bilgiler tamamen bilgilendirme amaçlı olup, bir reçete niteliği taşımaz. Yazarın ve yayınevinin bu konularda oluşabilecek herhangi bir olumsuz vakada hiçbir yükümlülükleri yoktur.